سپتیک فاضلاب خانگی چیست؟ (انواع سپتیک و نحوه نصب)

سپتیک فاضلاب خانگی به مخازن سرپوشیده و کاملا بسته گفته می شود که برای جمع آوری فاضلاب کاربرد دارد. این مخازن در محیط هایی کاربرد دارد که امکان حفر چاه جذبی و اتصال به فاضلاب شهری وجود نداشته باشد. در نتیجه در فاصله کمی از ساختمان سپتیک در داخل زمین قرار گرفته و علاوه بر جمع آوری فاضلاب، پیش تصفیه را نیز انجام می دهد. در ادامه شرکت تخلیه چاه تهران سهامی به طور کامل انواع سپتیک تانک، نحوه نصب، مزایا، معاب و کاربرد آن را معرفی خواهیم کرد.

سپتیک تانک چیست؟

در فاضلاب های بهداشتی و صنعتی مقدار زیادی آلاینده وجود دارد که ورود آنها به سفره های آب زیرزمینی و آب های سطحی باعث آسیب های جدی به طبیعت و محیط زیست می شود. به همین دلیل ساختمان های محدوده شهری به سیستم فاضلاب مرکزی متصل هستند. در سایر مناطق چاه برای جمع آوری فاضلاب استفاده می شود. اما در برخی از مناطق از قبیل شهرهای شمال ایران فاصله آب از سطح زمین کم است و آلاینده های فاضلاب وارد سفره های آب زیرزمینی می شوند. برای حل این مشکل از سپتیک تانک استفاده می شود.
سپتیک فاضلاب خانگی در فاصله کمی از ساختمان مورد نظر در داخل زمین حفر می شود. فاضلاب با لوله کشی به مخزن سپتیک انتقال یافته و پیش تصفیه در آن انجام می شود. در نهایت فاضلاب جمع آوری شده در سپتیک تانک ها یا با تانکر تخلیه میشود یا به بستر خاکی که در فاصله کمی از آن اجرا می شود تخلیه انجام می شود.

نحوه کار سپتیک تانک فاضلاب

همان طور که اشاره شد، سپتیک ها با اهداف مختلفی از جمله جمع آوری فاضلاب و پیش تصفیه استفاده می شود. فاضلاب از زمان ورود به این مخازن تا تخلیه گام های مختلفی را طی می کند که عبارتند از:

• ابتدا فاضلاب بخش های مختلف ساختمان با لوله کشی به سپتیک تانک انتقال داده می شود.
• در دهانه سپتیک ذرات جامد معلق در فاضلاب که اندازه بزرگی دارند جداسازی می شوند.
• ساختار سپتیک از دو مخزن تشکیل شده است. مخزن ابتدایی که برای پیش تصفیه کاربرد دارد، 60 درصد از ظرفیت کل سپتیک را شامل می شود. در این مخزن مواد آلی موجود در فاضلاب به کمک باکتری ها در شرایط بی هوازی تجزیه می شوند. ذرات روغنی و کلوئیدی نیز به مرور به بالای سطح فاضلاب انتقال پیدا می کنند. در این مرحله به دلیل تصفیه بی هوازی بیوگاز تولید می شود و از طریق لوله ونت بالای سپتیک به بیرون هدایت می شوند.
• بین دو مخزن لوله T شکل نصب است. فاضلاب مخزن پیش تصفیه از طریق این لوله به فاز بعد انتقال داده می شود. در این مخزن فاضلاب در حالت ماند قرار گرفته و زلال سازی انجام می شود. ذرات ریز باقی مانده از مواد آلی تجزیه شده در این مرحله به مرور ته نشین می شود. بخشی از این لایه های لجنی به فاز قبل برگشت داده شده و مابقی تخلیه می شود.
• در نهایت اگر بستر تخلیه در فاصله کمی از سپتیک اجرا شده باشد، فاضلاب به آن انتقال داده می شود. در غیر این صورت تخلیه با دستگاه و تانکر انجام می شود.
• اگر فاضلاب به بستر خاکی انتقال داده شود، به مرور از لایه های خاک عبور می کند. در زمان عبور فاضلاب، مواد آلی و سایر آلاینده ها توسط باکتری ها تجزیه شده و بسیاری از ذرات ریز نیز از فاضلاب جدا می شوند. با گذشت زمان فاضلاب از لایه های خاکی عبور داده شده و تا حد زیادی تصفیه آنها انجام شده و در نهایت بدون آسیب به محیط زیست وارد سفره های آب زیرزمینی می شوند.

اجزای سپتیک تانک

در ساختار سپتیک تانک ها اجزا و قطعات متعددی به کار می رود که هر یک نقش خاصی دارند. اصلی ترین اجزای سپتیک فاضلاب خانگی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مخزن پیش تصفیه که 60 تا 70 درصد حجم کل سپتیک را شامل می شود.
• مخزن زلال سازی که 20 تا 30 درصد حجم کل سپتیک را شامل می شود.
• لوله ونت برای تخلیه بیوگازهای مخزن پیش تصفیه
• دریچه نگهداری برای بازرسی فضای داخل سپتیک
• لوله T شکل بین دو مخزن
• لوله تخلیه لجن
• لوله تخلیه فاضلاب به بستر خاکی

انواع سپتیک تانک

سپتیک فاضلاب خانگی نه تنها از نظر نحوه نصب و راه اندازی تفاوت دارند، از نظر جنس بدنه نیز متفاوت هستند. بر اساس جنس بدنه انواع سپتیک تانک شامل موارد زیر است:

سپتیک تانک بتنی

یکی از ارزان ترین مدل های سپتیک تانک، با مواد بتنی تولید می شود. این سپتیک ها با گذشت زمان به دلیل تماس با نم و رطوبت بالا و مواد خورنده موجود در فاضلاب کیفیت خود را از دست می دهند. به همین دلیل احتمال نشت فاضلاب در سپتیک های بتنی وجود دارد. این مدل سپتیک به روش های مختلفی تولید می شود که عبارتند از:

• سپتیک تانک بتنی درجا ریز: این مدل از سپتیک ها در محل با بتن ریزی ساخته می شوند. به همین دلیل قابلیت جا به جایی ندارند.
• سپتیک بتنی پیش ساخته: این مدل در کارگاه ساخته شده و قطعات آن به محل حمل شده و نصب انجام می شود. وزن بالای مخازن بتنی هزینه های حمل و نقل آنها را تا حد زیادی افزایش می دهد.

سپتیک تانک آجری

قدیمی ترین نوع سپتیک فاضلاب خانگی دارای بدنه تمام آجری است و نم و رطوبت براحتی در بافت آنها نفود می کند. به همین دلیل بعد از نصب سپتیک در زمین احتمال نشت فاضلاب به زمین های اطراف وجود دارد. این مدل در حال حاضر کاربرد ندارد و با سایر انواع سپتیک تانک جایگزین شده است.

سپتیک تانک پلی اتیلن

پرکاربردترین نوع سپتیک تانک ها مدل های ساخته شده با مواد پلی اتیلنی است. مواد پلی اتیلنی نم و رطوبت را از خود عبور نداده و مواد خورنده نیز باعث پوسیدگی آنها نمی شود. به همین دلیل مقاومت سپتیک تانک پلی اتیلنی بسیار زیاد است و طول عمر بالایی دارند. این نوع مخازن نصب آسان تری داشته و قابلیت جا به جایی دارند.

سپتیک تانک فایبرگلاس

بدنه سپتیک تانک فایبرگلاس به دلیل استفاده از الیاف های شیشه ای و رزین استحکام بالایی دارد و نم و رطوبت و مواد خورنده باعث آسیب به آنها نمی شود. این نوع از سپتیک فاضلاب خانگی قیمت بالاتری نسبت به مدل های قبل دارد.

سپتیک تانک فلزی

در این نوع سپتیک از متریال فلزی مانند کربن استیل استفاده می شود. به همین دلیل در برابر فشار داخلی و خارجی مقاومت بالایی دارند. یکی از نقاط ضعف این سپتیک ها، خوردگی با مواد موجود در فاضلاب است و به مرور کیفیت خود را از دست می دهند. برای حل این مشکل جداره های داخلی سپتیک با رنگ های اپوکسی مقاوم می شود.

نحوه نصب سپتیک تانک

نصب سپتیک تانک کاملا تخصصی است و باید به نکات متعددی در آن توجه شود. انتخاب نقطه مناسب برای حفر زمین، توجه به جنس خاک، تعیین فاصله استاندارد تا ساختمان و غیره از مواردی هستند که باید به آن توجه داشت. در حالت کلی نحوه نصب سپتیک تانک به صورت زیر است:

• اولین و مهم ترین گام در نصب سپتیک تانک، انتخاب نقطه مناسب برای حفر زمین است. مکانی را برای نصب سپتیک باید انتخاب کنید که تردد خودرو تا حد امکان در آن انجام نشود. علاوه براین، سپتیک باید از آب های سطحی، کانال های آب و سفره های آب زیرزمینی فاصله داشته باشد.
• زمین را با یک متر بیشتر از ارتفاع سپتیک حفر کنید. برای جلوگیری از فشار به بدنه مخزن، عرض گودال باید نیم متر بیشتر از مخزن باشد.
• برای افزایش استحکام زمین، کف گودال را با بتن مگر مقاوم سازی کنید. لایه های بتن مگر در این شرایط حداقل 15 سانتی متر باید ارتفاع داشته باشند.
• با ماشین آلات مخصوص مخزن را به داخل گودال انتقال دهید.
• لوله های ورودی، خروجی و ونت را نصب کنید.
• دیواره های اطراف مخزن را با خاک مناسب پر کنید. برای جلوگیری از اسیب به سپتیک باید از شن و ماسه درشت، خرده سنگ های بدون لبه تیز و شن های نخودی برای اینکار استفاده کنید.
• دقت داشته باشید که روی سپتیک نباید مصالح و خاک بریزید و فقط جداره ها باید پر شوند.
• در برخی از مناطق به دلیل زهکشی مناسب خاک، بستر برای تخلیه فاضلاب در فاصله کم از سپتیک اجرا می شود. این بستر از خاک دارای زهکشی مناسب تشکیل شده و به مرور فاضلاب از لایه های آن عبور می کند. برای انتقال فاضلاب به این بستر از لوله های دارای منافذ کوچک که بیشتر برای استخر کاربرد دارد می توانید استفاده کنید. در صورت نیاز باید خاک این بسترها تعویض شود تا زهکشی استانداردی داشته باشند.

مزایا و معایب سپتیک فاضلاب خانگی

• پیش تصفیه فاضلاب قبل از ورودی به آب های سطحی
• تصفیه فاضلاب بدون نیاز به انرژی الکتریکی
• تصفیه در فضای کاملا بسته
• انتشار بو در فضای اطراف سپتیک
• قابلیت حمل و جا به جایی و نصب مجدد مدل های پلی اتیلنی، فایبرگلاس و فلزی
• نیاز به زمین خالی با تردد کم خودرو و انسان برای نصب
• نیاز به تخلیه لجن به صورت دوره ای
• نیاز به لایروبی چاه برای جلوگیری از انتشار بوی بد و افزایش ظرفیت مخازن

کاربرد سپتیک تانک

از این مخازن برای تمام ساختمان های تجاری، مسکونی و صنعتی که امکان اتصال به فاضلاب شهری را ندارند می توانید استفاده کنید. به عنوان مثال از اصلی ترین موارد کاربرد آن می توان به جمع آوری فاضلاب ویلا و باغ اشاره کرد. در محیط های صنعتی و کارگاه های تولیدی نیز این تجهیزات کاربرد دارند.

تخلیه سپتیک فاضلاب خانگی

ظرفیت سپتیک تانک ها محدود است و با گذشت زمان نیاز به تخلیه دارند. اگر سپتیک فاقد بستر خاکی است، در صورت پر شدن مخازن آن می توانید با شرکت لوله بازکنی سهامی تماس بگیرید. این خدمات همراه با لایروبی چاه در تمام مناطق تهران ارائه می شود.